2024/12/14

Niet lang praten, maar over tot actie graag.

“Dank voor de uitnodiging, Comité 21 maart. Ik kom even bovendrijven. Mijn weken bestaan uit onderweg zijn, naar verschillende plekken in de stad, om samen te werken met asielzoekers en mensen zonder een geldige verblijfsvergunning. Dit zijn mensen die bijdragen aan de Nederlandse economie en uitgebuit worden. Met medeweten van, maar we vinden het makkelijk. Makkelijk om weg te kijken. Mensen die ingezet worden om werk te doen wat anderen niet willen doen.

Normaal neem ik niet zelf het woord, maar laat ik juist mensen aan het woord die het betreft, praten met mensen, niet over mensen. Maar nu ben ik die witte Nederlander. Die tegen asielzoekers zou zijn. Die tegen humaniteit zou zijn. Tegen verbinden, mensen zien zoals ze zijn. En eigenlijk vanuit mijn perspectief, me eigenlijk niet thuisvoelen in Nederland, zoals het gaat nu in deze extreem rechtse setting. Maar wel blijven, want er is aan verandering te doen. Me te verzetten en alert te blijven.

Vandaag gaat het over het betuigen van solidariteit en over een oproep tot actie. Tegengeluid te geven. Mij uitspreken tegen het inperken van rechten en vrijheden. Over de rol van polarisatie en populistische strategieën.

Dagelijks zie ik de verdere uitsluiting en marginalisatie van kwetsbare groepen, specifiek ongedocumenteerden en afgewezen asielzoekers of asielzoekers en statushouders. Tegelijkertijd zie ik Amsterdam solidariteit. Maar ik ben nu hier, omdat ik ook Luttelgeest was. Waar echt gezegd moest worden: Er is solidariteit. Je bent niet alleen. Weet dat er netwerken zijn in het hele land die niet zo denken als de huidige politiek. Wij willen jou de toegang tot tools geven om je informatie over al die organisaties en netwerken te laten vinden. Over jouw eigen positie en over onze en vele andere solidaire organisaties, weet dat wij er zijn. Alleen al in Amsterdam is er steun. Weet alsjeblieft – ook al ben je nu in een voormalig vakantiepark – you are not alone.

Politiek.

In mei werd ik gewaarschuwd. De politiek zal je snel laten zien dat de rechten en vrijheden van maatschappelijke organisaties, burgers en actiegroepen ingeperkt wordt. Soms subtiel, soms openlijk, zo gaan die veranderingen. Mensen denken een vrijbrief te krijgen om los te gaan. Andere mensen onveilig te laten voelen.

Het versterken van polarisatie, het ondermijnen van solidariteit en het beperken van democratische processen is in gang gezet, dat zien we zeker. Ik heb ze op een rij gezet. en realiseer me dat informatie zo belangrijk wordt, met alle desinformatie die er aan komt. 

Het bewustzijn vergroten over de inperking van Rechten en Vrijheden, daar gaat het om. 

Wat is het rijtje dat ik heb:

Organisaties en Rechtszaken: Het recht van maatschappelijke organisaties om namens hun achterban rechtszaken te voeren wordt ingeperkt. Dit beperkt de juridische slagkracht van sociale bewegingen en ngo’s.

Subsidies: Subsidies voor maatschappelijke en culturele organisaties worden drastisch verminderd of volledig afgeschaft, waardoor belangrijke maatschappelijke dienstverlening of cultuur vanuit de grassroots onder druk komt te staan.

Recht op Demonstratie: Het recht om te demonstreren wordt beperkt. Beleidsvoorstellen wijzen op strengere regels naar aanleiding van “uit de hand lopende demonstraties”, zoals bij Extinction Rebellion bijvoorbeeld, of recent bij de Anti Genocide demonstraties. Alle activisten worden onder een noemer geplaatst, wat kan leiden tot beleidsmatige onderdrukking.

Terreurwetgeving: De definities van activisme en terrorisme schuiven dichter naar elkaar op. Sociale bewegingen, vooral uit het mondiale zuiden, kunnen onder deze wetgeving als terroristisch worden bestempeld. Publieke steun voor deze groepen wordt strafbaar gesteld.

Strenger Asielbeleid: “Het asielbeleid wordt het strengste ooit.” Er is sprake van maatregelen zoals het uitlezen van telefoons van asielzoekers en het strafbaar maken van hulp aan ongedocumenteerden. De weerstand tegen opvangcentra wordt structureel gevoed door de politiek.

Inmenging in Onderwijs: Politieke inmenging in het onderwijs wordt sterker. Voorlichtingsprogramma’s over klimaat en mensenrechten staan onder druk. Onderwijzers worden ontmoedigd om zich politiek uit te spreken.

Het kabinet kiest expliciet voor een koers die afwijkt van de poldertraditie en richt zich op een polariserende lijn: van Polderen naar Polarisatie.

Haatzaaien en Desinformatie: Er wordt actief verdeeldheid gezaaid tussen actiegroepen, ngo’s en vakbonden. Retoriek wordt ingezet om deze groepen tegen elkaar op te zetten.

Vakbonden: Het werk van vakbonden wordt bemoeilijkt door initiatieven zoals het afschaffen van collectieve arbeidsovereenkomsten (CAO’s). Dit verzwakt de positie van werknemers.

Samenwerking met Extreemrechts: Conservatieve denktanks en extreemrechtse organisaties krijgen een podium. Er zijn signalen van steun en financiering vanuit radicaal-rechtse netwerken, bijvoorbeeld gelieerd aan Victor Orbán.

Zondebokpolitiek: De regering maakt gebruik van zondebokpolitiek om groepen tegen elkaar op te zetten en gemeenschappelijke belangen te ondermijnen.

ik zit in verschillende snelheden. Ik realiseer me wat er gebeurt, maar ik wil ook blijven doorgaan, met niet laten ontmoedigen.

Vooruit komen, niet om te groeien om te groeien, maar om door te gaan in positieve ontwikkelingen.

De mensen die ik in de azc’s spreek willen zich ontwikkelen, willen hun eigen gefundeerde keuzes kunnen maken. Want vluchten is ook een noodzakelijke keuze geweest. Dat doe je niet zomaar. Denk daar niet licht over. Niets ten nadele van de charities, maar er zijn veel mensen die hulp geven gebruiken om zichzelf beter te voelen, zonder de ander vooruit te helpen. Het is een moeilijk onderwerp, maar we moeten het er een keer over hebben. En het is niet alleen in buiten Amsterdam, ook binnen Amsterdam.

De spanning tussen gastvrijheid en controle, tussen solidariteit en de verwachting dat mensen hun ‘plaats’ binnen een samenleving moeten kennen. Nederland heeft een complexe verhouding met hulpverlening en inclusie. Het verheerlijken van vrijwilligerswerk en de impliciete verwachting dat degene die hulp ontvangt zich dankbaar opstelt, is een ongelijke dynamiek. Het is een patroon dat niet alleen zichtbaar is in hoe Nederland omgaat met vluchtelingen, maar ook in bredere sociale systemen. Het is systemisch geworden, het wordt gepromoot. Ik zeg: laat los! Die dankbaarheidscultuur. Please…

“Je moet dankbaar moet zijn” laat die scheve machtsverhouding zien. Het gaat niet alleen om hulp bieden, maar ook om controle over hoe die hulp wordt ontvangen en gewaardeerd moet worden. De “echte vluchteling” versus de rest laat zien hoe wij denken. Dit is mijn vriend. Gaat het over die Marokkaan? O, niet over Mo, dat is mijn buurman. Gastvrijheid? Ja. Maar alleen binnen bepaalde normen – de norm van de witte blik, of die ideeën over “gelijkheid” of “waardigheid.”

Mijn reflectie: hoe kan solidariteit onvoorwaardelijker worden? Hoe kan de samenleving gastvrijheid bieden zonder voorwaarden die onderhuids zorgen dat de ander zich minderwaardig en afhankelijk voelt? Dankbaar moet zijn?

Alles is daar op gericht, van eten tot slapen. Je hebt geen regie. Ik wil af van dit systeem. Er moeten meldpunten bij de azc’s, of voor de azc’s, komen om racisme, uitsluiting en systemen van marginalisatie zichtbaar te maken. Dat is een actie die nodig is, een oproep voor organisaties zoals Comité 21 Maart zou willen.

En er vallen doden door. Toegang tot gezondheidszorg, de begeleiding van zwangere vrouwen in het azc is slecht. De babysterfte is hoger, boven het gemiddelde. Zo ver gaat het. En wat vindt de Nederlandse onderbuik hiervan. Ik wil het niet weten. Maar ik vrees het ergste. 

Laten we deze uitsluiting, het racisme, de discriminatie en verregaande ontmenselijking tegengaan. Weest solidair, kom uit je kantoor en ga er heen. Zorg dat mensen informatie hebben, ons weten te vinden. Dat we in actie komen.

Dankjewel.”

De lezing liep anders, ik had geen zin om van mijn papiertje te praten.

Voor Amsterdammers zonder de juiste verblijfsdocumenten kan de gefragmenteerde aanpak het bijzonder moeilijk maken om de noodzakelijke informatie, hulp en ondersteuning te vinden. Er zeer veel verschillende organisaties – een lappendeken zoals iemand het noemde – met elk met hun eigen procedures, databases en ondersteuning, wat het navigeren door het systeem en de stad erg ingewikkeld maakt.

De Lappendeken, dat is de overheid. Doordat er geen sluitend systeem is voor ongedocumenteerde mensen nemen betrokken organisaties, mensenrechtenactivisten, bezorgde burgers die het onrecht zien het met hen – en voor hen – op. Sommigen van hen willen de stichtingen en/of zichzelf weer opheffen als het doel bereikt is, anderen lijken last the hebben van het White Savior Syndrom – willen nodig blijven; of anderen zoeken de samenwerking op om samen te strijden tegen de uitsluiting, discriminatie en het racisme.

Wat betreft stroomlijnen van fragmentatie:

Van EgoSysteem naar EcoSysteem

Een oplossing zou kunnen zijn om meer samenwerking en coördinatie tussen NGO’s en lokale overheid te faciliteren. Nationale overheid? Vergeet het voorlopig maar. Wie zou dat doen? Fondsen- of subsidieverstrekkers? Die hebben ook hun eigen uitgangspunten en strategische plannen. We draaien in een kring.

Toch helpt samenwerken bij het creëren van een meer gestroomlijnd en toegankelijk systeem voor en door ongedocumenteerde mensen. Dat houdt in: niet alleen met de grote NGO’s, maar ook de kleinere, en uiteraard de ongedocumenteerde mensen zelf.

Laat het ego systeem los, en werk in een eco systeem…. Dat is knap lastig blijkt iedere keer weer. Daar is de (fondsen)wereld niet op ingericht: deze ‘infinite game’. Toch hier wat aanbevelingen.

Wat helpt tegen die lappendeken die de overheid is?

↓

Informatie en Advocacy: Het verstrekken van duidelijke, toegankelijke informatie over diensten en rechten is cruciaal. Dit kan via online tools (bij voorkeur niet te veel, en met actuele informatie), folders in verschillende talen, of informatiepunten – hubs – in de stad. Advocacy- en actiegroepen – ook van ongedocumenteerde mensen zelf – zijn essentieel in het vergroten van het bewustzijn bij onwetende Amsterdammers, van solidariteit en bij beleidsmakers om de situatie van ongedocumenteerde mensen te verbeteren: hen toegang te geven tot de stad. Signalen te versterken. Activisten zijn cruciaal, omdat ze geen hulpverlener (willen) zijn. Daar is de equity geborgd.

↓

Samenwerking tussen organisaties: Omdat er al veel organisaties zijn die zich inzetten voor ongedocumenteerde mensen, zou een betere coördinatie en samenwerking tussen deze organisaties de effectiviteit kunnen verhogen. Het delen van kennis, informatie en ‘best practices’ kan helpen bij het creëren van een meer samenhangend netwerk. En vergeet de ongedocumenteerde mensen zelf niet in het vormgeven van samenwerkingen; werk niet top-down.

↓

Toegankelijke informatie en ondersteuning: Solidariteit en professionaliteit is ook essentieel voor ongedocumenteerde mensen, vooral als het gaat om zaken als juridische procedures, signalering, mensenrechten, en toegang tot voorzieningen, zoals wonen, educatie, informatie. Juridische en maatschappelijke organisaties (of ‘hubs’) kunnen hierbij een belangrijke rol spelen.

↓

Betrokkenheid van de lokale overheid: Ondanks de beperkingen en uitdagingen op nationaal niveau, kunnen lokale overheden – in dit geval de gemeente Amsterdam – een actieve rol spelen bij het ondersteunen van ongedocumenteerde mensen. En dan met hen de hulp opzetten, niet vanuit de NGO’s. Dit kan bijvoorbeeld door het financieren van opvangplaatsen, het mogelijk maken van huisvesting, en volledige toegang tot stedelijke overheidsdiensten, een mogelijkheid tot een digitale ID, bankieren, zelforganisatie, werk, of het faciliteren van samenwerking tussen ongedocumenteerde Amsterdammers zelf en verschillende organisaties.

↓

Ondersteuningsnetwerken opbouwen: Het opbouwen van ondersteuningsnetwerken binnen communities kan helpen. Dit kan variëren van informele netwerken die elkaar helpen tot meer gestructureerde programma’s die zich richten op specifieke doelen zoals werk, gezondheidszorg, onderwijs, of kinderen.

↓

Bewustwording: Het is ook belangrijk om het publieke bewustzijn te vergroten over de uitdagingen, kansen en problemen waarmee ongedocumenteerden dagelijks worden geconfronteerd. Of hoe de overheid een uitsluitend systeem gemaakt heeft, welke bijdrage ongedocumenteerde mensen aan de stad leveren. Hoe ze hier wonen en werken. Dit kan leiden tot stadsbrede empathie en een concrete solidariteit die duurzaam is.

Mooi om dit bedenken, maar zolang het systeem gebouwd is op ongelijkheid, vanuit overheden, of dat zelfs fondsen het makkelijker vinden grotere NGO’s te steunen of hun strategische uitgangspunten aan hen te delegeren. Het is geen ecosysteem, helaas leeft in de NGO wereld de ‘winners mentaliteit’. Het werven van fondsen is een wedstrijd geworden voor sommigen. Wie krijgt het geld en wie niet? Wie heeft het beste idee? Het gaat soms zo ver dat stichtingen die de beste interne infrastructuur hebben om fondsen aan te vragen ideeën inzetten van kleine NGO’s om zelf verder te komen, komen ‘brainpicken’, of dit nu een bevestigd gerucht is of niet, dit is wat speelt. Zo wordt het een onveilige omgeving, en dat is spijtig. Wie daartegen in verzet gaat: dan ontstaan nieuwe stichtingen die het anders willen, hun eigen invalshoek kiezen. Mogelijk dat zij dezelfde cyclus doorlopen als de groter geworden NGO’s. Willen ze klein blijven, willen ze zichzelf t.z.t. opheffen? Of worden ze ook afhankelijk van overheidsgeld, donaties en fondsen. Vertellen ze hun eigen verhaal, namens ongedocumenteerde mensen? Willen ze nodig blijven en geven ze een beetje kennis, maar niet alle kennis?

2020/04/22/

“Blijf Binnen!” Rutte tells the nation.
Despite the general call for social distancing and remaining indoors, Amsterdam’s municipal medics advise that both documented and undocumented homeless citizens, who constitute diverse groups, should spend their days outdoors. My daily urban activities now revolve around this group, compelled to be on Amsterdam’s streets, and I am part of a diverse support group that accompanies them. The homeless lead me to makeshift shelters and tents in empty garages or chilly parks, where they stay day and night.

Me and the Empty City
As a supporting activist and artist, I cycle through the desolate city, feeling disconnected from the lives others lead indoors.

I reflect on my artistic life and how distant it seems. Creation is now only in my mind. I ponder what the other artists are doing. Are they creating content in their houses? If so, what does it all mean?

I feel physically detached from my artistic expression. I feel angered, fired up by this exclusion of homeless people that is visible to me. While cycling, I wonder how the city will change in the coming years, will it affect my role and motivations?

Will the homeless eventually be expelled from the citylimits and its facilities moved to some distant place, after these extraordinary pandemic times? Will this pandemic be used as an excuse to cleanse the city, allowing gentrification to proceed? And fo me: Being part of this homeless lifestyle, will I also be kicked out?

And what if public buildings, museums, and events become increasingly inaccessible? Will people’s social rights be further diminished? What if you need to show your ID everywhere, to prove that you are healthy. What does that mean for undocumented people?

Or will we address the necessary physical space – inside and outside – per person for a healthy urban life, including for these vulnerable groups? Will we all feel connected to other citizens outside our own peer groups?

Questions, questions, questions.

I feel like a solitary thread, biking too quickly through the city, unimpeded by tourists and Amsterdammers. I wonder if only those artists who obey authorities and don’t advocate for the unjustly treated will remain here. Artists should now be even more cautious of becoming mere decoration. We must reclaim the streets as open public spaces.

Protest.

Tackle the issue that housing is a human right.

Continue to make space public.